Ankara Anlaşması

Ankara Anlaşması Nedir ve Hollanda için ne ifade etmektedir?

Ankara Anlaşması 1963 yılında Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanmıştır. Ankara Anlaşması, Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) ile imzalanan bir ortaklık anlaşmasıdır. Ankara Anlaşması ‘ana’ veya ‘temel’ anlaşmadır ve buna dayanarak 1 Ocak 1973 tarihinde Katma Protokol ve bunun yanısıra 1980 yılında 1/80 sayılı AET-Türkiye Ortaklik Konsey Kararı ( bundan sonra 1/80 OKK) yürürlüğe girmiştir. AET ülkelerine (bugünkü adıyla Avrupa Birliği (AB) ülkeleri), yerleşen ve çalışan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ve aile bireylerinin çalışma ve oturum hakları bu kapsamlı mevzuat yoluyla güvence altına alınmıştır. Ankara Anlaşması halen Hollanda’da Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının haklarını doğrudan belirlemektedir.

Ankara Anlaşması, Katma Protokol ve 1/80 OKK AB Adalet Divanı kararları sonucu AB ülkelerinin kendi milli yasalarının üstünde bir konumdadır. Dolayısıyla milli yasa ve mevzuatla çelişki oluştuğunda AB Hukukunun parçası olan Ankara Anlaşması ve mevzuatı esas alınmaktadır. Sonuç olarak Ankara Anlaşmasının en büyük avantajı Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına milli yasalara üstünlüğü sebebiyle ayrıcalık ve avantajlar tanımasıdır.

Türk vatandaşlarına ve aile bireylerine hangi ayrıcalıklar nasıl ve neden verilmektedir?

Kendi işini kurarak (self-employed, Flemenkçe: ‘arbeid als zelfstandige’) Hollanda’da vize ve oturum/ikamet belgesi alınması en önemli haklardan biridir ve doğrudan 1973 Katma Protokol’ün 41.inci maddesinden kaynaklanmaktadır. Katma Protokol’ün 41.inci maddesi ingilizce tabiriyle ‘standstill-clausule’ (hakların yeni yasalarla geriye dönük olarak kısıtlama yasağı) içermektedir. Bu yasağın sonucu Türk vatandaşlarının haklarını 1 Ocak 1973 tarihinde yürürlükte olan kanunlar ve mevzuattan kaynaklanan haklara ve yükümlülüklere sabitlemektedir. Anılan 41. madde ‘Türkiye ve AET üyesi ülkeler, aralarında yerleşme hakkı ve hizmetlerin serbest dolaşımı ve edinimine yeni kısıtlamalar koyamazlar’ hükmünü içermektedir.

Lüksemburg’da bulunan Avrupa Birliği Adalet Divanı 20 eylül 2007 tarihli ‘Tüm ve Dari’ kararıyla AB ülkerinin (Hollanda dahil olmak üzere) Katma Protokole bağlı kalma zorunluluğunu teyit etmiştir. Adalet Divanı içtihatları sonucu, biz Köse Hukuk Bürosu olarak, avukatlarımız Ejder Köse ve 
Ali Durmuş’ın önderliğinde, Hollanda’da yerel ve yüksek mahkemeler nezdinde birçok dava açtık ve örneğin 29 eylül 2010 tarihli Hollanda Danıştay (Hollandaca: ‘Raad van State’) kararıyla Ankara Anlaşması ve Katma Protokolü’nün Hollanda hukuk sisteminde doğrudan kanun hükmünde olduğunu kabul ettirdik .

29 Eylül 2010 Danıştay kararında, ‘standstill-clausule’ ilkesi sonucu Hollanda’da 1 Ocak 1973 yılında yürürlükte olan kriterlerin Türk vatandaşlarına (iş kurma ve oturumla ilgili) halen geçerli oldugunu karara bağlamıştır. Bu önemli kararın getirisi kısaca Türk vatandaşlarının oturum başvuruları Hollanda’da bugün geçerli olan (daha kısıtlayıcı ve dar kapsamlı) Kanunlar, mevzuat ve kriterlere göre değil, 1 Ocak 1973 tarihinde yürürlükte olan kanun ve mevzuata göre değerlendirilmesidir ! Böylece Türk vatandaşlarına serbest mesleklerini ve kendi ticari işlerini/şirketleşmelerini (self-employed) 1973 yılında geçerli olan daha esnek ve uygun kriterlere icra edebilmelerinin kapısı açılmıştır.

United Kingdom / Birleşık Krallık (İngiltere) ve BREXIT

AB tarihinde bir ilki gerçekleştirerek Birleşik Krallık AB’den çekildi ve bunun sonucu olarak Ankara Anlaşması artık Birleşik Krallık’ta geçerliliğini kaybetti. Bu hususu belirtmemizin nedeni ise, Birleşik Krallık’ın Ankara Anlaşması’nı gerçekten hakkını vererek uygulayan tek ülke olmasıydı.
Çünkü, Birleşik krallık sadece ve kolay bir başvuru ve prosedür çerçevesinde Türk vatandaşlarına ‘ticari vize ve çalışma izni’ vermekteydi. Maalesef BREXİT sebebiyle bu artık mümkün değil.

Özetlersek, herhangi bir gerekçeye dayanarak (çocuklarin eğitimi, ekonomik sebepler, yaşam tarzı vs vs) yaşamını Avrupa’da (Daha doğrusu AB ülkesinde) sürdürmek isteyen Türk vatandaşları özellikle Hollanda’yı tercih etmektedir. Bunun nedeni ise, Ankara Anlaşması’na dayanarak ‘ticari vize ve oturum’ alma hakkının elde edilmesi olasılığının AB ülkeri içinde Hollanda’da yüksek olduğundan kaynaklanmaktadır. Hollanda maalesef Birleşik Krallık gibi Ankara Anlaşması sonucu kolay ticari vize ve oturum hakkını tanımasa da, Hollanda ciddi bir çalışma ve başvuru prosedürüyle ticari oturum kriterlerine uyum sağlayan Türk vatandaşlarına ticari oturum vermektedir. Kriterlerin tam olarak ne olduğunu ve prosedürün nasıl işlediğini ayrıntılı olarak sizlerle paylaşacağız.