29 Oca Patron bilgisayarınızdaki özel mesajlarınızı okuyabilir!
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) 12 Ocak 2016
Patronlar iş sırasında işçilerinin profesyonel hesaplardan gönderdiği mesajları okuyabilir ve işçiyi işten çırkarta bilirler.
Dava Romanyalı bir kişi tarafından Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine (AİHM) taşınmıştır. AİHM’in verdiği karar bağlayıcıdır ve 53 ayrı ülkede emsal temsil etmektedir.
Bu kişi 2007’de işyerine bağlı olan Yahoo chats hesabından işi ile alakalı olmayan (özel) mesajlarında kullandığı iddiasıyla işverini tarafından başka gerekçeleri birleştirerek işten çıkartılmıştır. Davacı bunu kabul etmediği için, işvereni gönderdiği mesajları okumuş ve elde ettikleriyle iddiasını ıspatlamak için kullanmıştır.
Davacı, işverenin bu hareketinin kendisinin özel hayatına müdahale olarak nitelendirmiş ve işvereni tarafından özel hayatının gizliliği ihlal edilmiştir diye işvereninden davacı olmuştur.
Avrupa’nın en üst Mahkemesi kararında bir çalışanın işyerinde özel hayatının gizliliğinin hala geçerli olduğunu ama, işverenin bu davada ki durumlarda işçisinin iş esnasında ne yaptıklarını araştırma ve bilme hakkının olduğunu karara bağlamıştır. Yani, denetleme hakkını genişletmiştir böylece.
Üst Mahkemede görülen dava tartışma konusu aslında özel hayatın gizliliğinin korunması hakkının ne zaman başladığı ve ne zaman sonlandığı ile alakalıydı, yani sınırın ne olduğu belli değildi. Bu tartışma aslında uzun bir süredir süren bir tartışmaydı ve AİHM ilk defa bu konuya bu dava aracılığıyla açıklık getirmiştir. Genel olarak, işverenler işçilerin göndermiş oldukları mesajları okuma hakkı şartlı olarak mevcuttur. Bu şart ise, işveren işçisinden makul şüphelenmesidir. Yani, eğer ki işveren işçisinin mesajlarda özel mesajlar attığını düşünüyor ve bundan şüpheleniyorsa işçinin mesajlarını okuma hakkı doğmaktadır.
Tabii ki bu şart şüphenin olmasıyla sınırlı değildir. Bunun yanında uyulması gereken başka bir husus daha bulunmaktadır. Eğer ki, işverende bir şüphe söz konusuysa bunu önce işçisine söylemesi gerekmektedir. Buna istinaden işveren işçisinin tepkisine göre hareket etmelidir. Yani direkt olarak mesajları okuması kabul edilemez ancak işçiyi uyarmış ve süphesini dile getirmiş ve işçi bunu inkar ve red etmişse, mesajlar ancak o zaman okunabilir. Yani ancak o zaman özel hayata müdahala etme hakkı doğmuş olur.
AİHM bu kararda aslında önemli bir tespitte bulunmuştur. Özel hayata saygı ve özel hayatın gizliliği ‘kesinlikle’ (absoluut) ihlal edilemez haklar arasında olmamasıdır. Bu bir evrensel insan hakkıdır ancak başka haklara karşı teraziye konulur ve hangi taraf ağır basarsa o hak öncelik kazanır. Bu davada işverenin hakkı işçinin özel hayat hakkından daha ağır olarak görülmüştür. Yani bir işçinin iş esnasında işvereninin verdiği işi bitirmemesi, önemli olarak nitelendirilmiş ve işçi işi sırasında başka özel işleriyle meşgul olduğunda işini bitiremeyebilir. Böyle bir durum işverenin aleyhine yansıdığından dolayı, işverenin hakkı dahada ağırlık kazanmıştır.