13 Oca WIA / malülen emeklilikte ilk aşama
Devletten WIA-uitkering almaya hak kazanmak için önce 104 hafta Ziektewet-uitkering (hastalık ödeneği) almanız gerekmektedir. Fakat, bu konu hakkında dikkat edilmesi gereken önemli bir husus bulunmaktadır. Ziektewet-uitkering aldığınız dönemde, UWV yaklaşık 88 hafta sonra size durumunuz hakkında bilgi aktaracaktır. Bilgi aktarımı UWV tarafından gönderilecek olan bir mektup vasıtasıyla olacaktır. Bahsi geçen mektupta WIA-uitkering’e başvuru prosedürü hakkında bilgiler mevcuttur. Yaklaşık 88 hafta sonra gelecek olan bu mektubu iyi incelemeniz gerekmektedir. Zira bu mektubta WIA başvurusu hakkı için bilgi verilmektedir.
Başvurunuz işleme konulduktan sonra UWV-süreci başlayacaktır. Sonra ilgili kişi UWV’de çalışan, UWV’ye bağlı olan, bir doktor (verzekeringsarts) ile bir randevu’ya katılacaktır. Bahsi geçen randevu ortalama 20-40 dakika sürmektedir. Randevu’de ilgili kişi sağlık problemleri (fiziksel ve ruhsal sorunlar) hakkında şikayetlerini dile getirmelidir. Bu randevudan sonra UWV’de çalışan doktor hakkınızda bir sağlık raporu hazırlayıp bunu iş uzmanına (arbeidsdeskundige) aktaracaktır. İş uzmanı UWV doktorun raporuna göre iş durumunuz hakkında bir değerlendirme yapacaktır. Bu değerlendirme sonucunda size rahatsızlıklarınıza rağmen yapabileceğiniz işlerin listesini hazırlayacaktır (functionele mogelijkheden lijst, kısaltılmış olarak FML).
İş uzmanı bu listeyi (FML) neye göre hazırlıyor, önemli faktörler nelerdir?
FML listesi diye adlandırılan (rahatsızlığınıza rağmen yapabileceğiniz işler listesi) listesinde yapılan değerlendirme rahatsızlıklarınızı ve bu rahatsızlıklar sonucunda çalışamadığınız iş-saatlerini karşılaştırmaktadır.
FML listesi UWV’nin CBBS sisteminin bir parçasıdır. Liste hazırlığında dikkate alınan önemli hususlar asağıdaki gibidir:
– Kişisel uyum
– Sosyal uyum
– Fiziksel uyum
– Dinamik uyum
– Statik uyum
– Çalışma saatleriniz
Saydığımız hususlar aktarıldıktan sonra hakkınızda geniş bir değerlendirme yapılacaktır. Bu değerlendirmede sizin sorun ve şikayetleriniz 16-65 yaş aralığında sağlıklı bir insanın normalde olması gerektiği vaziyet ile kıyaslanacaktır.
Kıyaslamadan sonra UWV doktoru bu listedeki işleri değerlendirecektir ve bunun hakkında görüşlerini aktaracaktır.
UWV doktorunun bahsi geçen değerlendirmesinden sonra iş uzmanı tekrar bir değerlendirme yapacaktır. Bu sefer olası işinizle hak kazanacağınız maaşı’da değerlendirecektir. Bu değerlendirmede CBBS sistemini kullanacaktır.
CBBS sistemi aracılığıyla FML-listesindeki değerler sistemdeki veriler ile kıyaslanacaktır. Bu kıyaslama sonucunda CBBS sistemi bir iş listesi sunacaktır. CBBS sisteminde sunulmayan iş imkanları kesinlikle iş uzmanına aktarılmayacaktır. İlgili şahısa uyan, rahatsızlık ve şikayetlerini kapsamayan, fiziksel ve ruhsal olarak bir rahatsızlığa sebebiyet vermeyecek olan iş imkanları iş uzmanına sunulacaktır. UWV çalışanı bahsi geçen iş listesini iş uzmanına aktarmadan önce (eğer ihtiyaç duyarsa) iş imkanlarını UWV doktoru ile görüşebilir. Liste iş uzamanına aktarıldıktan sonra iş uzmanı bu konu hakkında son bir değerlendirme yapacaktır.
Son değerlendirmeden sonra iş uzmanı ilgili şahsın durumu hakkında bir karar verecektir. Bu kararda ilgili şahsın yetersizlik (yani çalışamama) oranı açıklanacaktır. UWV bu kararı ilgili şahsa aktarıp büyük ihtimalle WIA-uitkering’ine hak kazanamadığınızı açıklayacaktır. Bu karara idari hukuk çerçevesinde itiraz yolu açıktır.
(İdari) itiraz süreci ve muhtemelen ondan sonra yürütülmesi gereken mahkeme/yargı sürecinin nasıl işlediğini ise, gelecek yazımızda ele alacağız. İtiraz ve mahkeme sürecinde müvekkil ve avukat el-ele vererek, ekip çalışması yaparak, yetersizlik oranının yükseltilmesi için beraber mücadele etmeleri gerekmektedir.